Sąd Najwyższy | Co do zasady

Prowadzenie sporu przed niewłaściwym forum arbitrażowym lub państwowym może pozbawić wierzyciela roszczeń ze względu na upływ terminu przedawnienia – i to pomimo podejmowania realnych wysiłków w celu dochodzenia tych roszczeń i ponoszenia niemałych kosztów postępowania.

W kontrowersyjnej uchwale, naruszającej utrwalone zasady obrotu nieruchomościami oddanymi w użytkowanie wieczyste, Sąd Najwyższy uznał, że uprawnienie do dokonania podziału nieruchomości obciążonej prawem użytkowania wieczystego przysługuje wyłącznie jej właścicielowi.

W postanowieniu z 21 stycznia 2015 r. (IV CSK 252/14) Sąd Najwyższy po raz kolejny potwierdził, że pełnomocnik nie może działać w imieniu mocodawcy, tak jakby pozostawał on nadal przy życiu, albowiem zdolność prawna osoby fizycznej wygasa z chwilą jej śmierci, zaś prawa i obowiązki majątkowe zmarłego z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców.

Zadaniem Inżyniera jest podejmowanie niezbędnych działań, aby kontrakt został wykonany w sposób prawidłowy i terminowo. Jednak nie wszystkie czynności Inżyniera będą wywoływały skutki w sferze praw i obowiązków samego zamawiającego.

Fakt reprezentowania strony przez profesjonalnego pełnomocnika nie wyłącza bezwzględnie możliwości przeprowadzenia dowodu niewskazanego przez strony, bowiem mogą zachodzić pewne okoliczności uzasadniające odstąpienie od ścisłego respektowania zasady kontradyktoryjności. Sąd – kierując się własnym rozeznaniem i oceną – powinien dopuścić dowód z urzędu, gdy powód dochodzi roszczenia oczywiście usprawiedliwionego co do zasady.

Wątpliwości co do rzeczywistych intencji autora pisma procesowego mogą wynikać z mylnego oznaczenia pisma lub z innych oczywistych niedokładności. Takie niejasności powinny być poddawane wykładni przez sąd bądź usuwane w drodze wezwania strony do ich wytłumaczenia.

Sąd Najwyższy zdecydował o niedopuszczalności udzielania prokury łącznej jednemu prokurentowi z zastrzeżeniem obowiązku działania tylko łącznie z członkiem zarządu. Co to oznacza dla przedsiębiorców, którzy takiej prokury udzielili?

Umowy pisane są na gorsze czasy. Należy precyzyjnie formułować ich postanowienia – zwłaszcza tam, gdzie niedopowiedzenie spowoduje, że w jego miejsce wejdą sztywne zapisy ustawowe. Kiedy już dojdzie do sporu, dokonana przez sąd wykładnia oświadczeń woli zawartych w umowie może odbiegać od „dosłownego brzmienia oświadczeń”.

Skoro w przepisach dotyczących zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji nie wskazano, do jakiego sądu należy wnieść ten środek odwoławczy, odpowiednie zastosowanie powinny znaleźć przepisy dotyczące apelacji. Termin do wniesienia zażalenia uważa się za zachowany również wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła ów środek do sądu drugiej instancji właściwego funkcjonalnie.

Ustalenia faktyczne dokonywane przez sąd odwoławczy powinny opierać się na materiale zgromadzonym w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Jednakże zmiana zaskarżonego orzeczenia przez sąd drugiej instancji wymaga własnej oceny materiału zgromadzonego w postępowaniach, sformułowania odrębnych ustaleń i naprawy popełnionych uprzednio uchybień.

Nie ma znaku równości pomiędzy wygaśnięciem wyznaczonego terminu do dokonania czynności procesowej a upływem czasu związanym z nieskutecznym doręczeniem pisma sądowego – w każdym przypadku trzeba rozróżnić te dwie sytuacje.

Zmiana składu sądu po uchyleniu orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania jest niezbędna tylko wtedy, gdy uchylone zostało orzeczenie, w którym sąd rozstrzyga o istocie sprawy i rozpatruje określony spór. Nie dotyczy to postępowania zainicjowanego wniesieniem zażalenia do Sądu Najwyższego, które obejmuje jedynie kwestie formalne, dotyczące toku procesu.