Czy zarząd spółki publicznej może nie zwołać walnego zgromadzenia?
Członek zarządu spółki publicznej może zostać ukarany grzywną do 20 tys. zł za odmowę opublikowania na stronie internetowej spółki ogłoszenia o zwołaniu przez akcjonariuszy walnego zgromadzenia.
Sąd Najwyższy w uchwale z 17 grudnia 2010 roku (sygn. III CZP 96/10) wypowiedział się na temat odpowiedzialności członków zarządu, którzy odmówili większościowemu akcjonariuszowi spółki publicznej umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej spółki.
Spór powstał na tle uprawnień akcjonariuszy spółek publicznych. Akcjonariusze w spółce akcyjnej – także spółce publicznej – poprzez głosowanie nad uchwałami na walnym zgromadzeniu wykonują jedno z najważniejszych przysługujących im praw korporacyjnych: prawo głosu. Kodeks spółek handlowych przewiduje dla akcjonariuszy dwa uprawnienia w celu zagwarantowania im możliwości wykonywania prawa głosu:
- prawo do żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, które przysługuje akcjonariuszowi lub akcjonariuszom posiadającym co najmniej 5 proc. kapitału zakładowego;
- prawo zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, które przysługuje akcjonariuszowi lub akcjonariuszom posiadającym co najmniej 50 proc. kapitału zakładowego lub 50 proc. głosów (jest to stosunkowo nowe prawo akcjonariuszy, istniejące od sierpnia 2009 roku).
Prawo do żądania zwołania walnego zgromadzenia nie budzi wątpliwości. Akcjonariusz realizuje je poprzez wysłanie do spółki, na ręce zarządu, pisma, po którego otrzymaniu zarząd zwołuje walne zgromadzenie.
Jak jednak akcjonariusze mogą wykonać swoje uprawnienie do bezpośredniego zwołania walnego zgromadzenia? Przecież zwołanie walnego zgromadzenia należy do obowiązków spółki. Poza tym walne zgromadzenie spółki publicznej zwołuje się przez zamieszczenie ogłoszenia na stronie internetowej spółki oraz w raporcie bieżącym, a w tych sprawach w praktyce ostateczne decyzje podejmuje zarząd. Akcjonariusz nie może samodzielnie ani opublikować ogłoszenia na stronie internetowej spółki, ani tym bardziej wysłać raportu bieżącego.
W cytowanej uchwale Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że zarząd nie może odmówić zwołania walnego zgromadzenia. Jeśli odpowiednia liczba akcjonariuszy zdecyduje się skorzystać ze swojego uprawnienia, zarząd powinien współdziałać z akcjonariuszami i musi umieścić ogłoszenie na stronie internetowej spółki. Odmowa umieszczenia ogłoszenia oznaczałaby bowiem, że walne zgromadzenie nie zostanie zwołane. Gdyby zarząd nie miał obowiązku realizacji uprawnienia akcjonariuszy w tym zakresie, uprawnienie akcjonariuszy do zwołania walnego zgromadzenia byłoby niemożliwe do wykonania.
W konkluzji Sąd Najwyższy stwierdził, że odmowa umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej spółki była równoznaczna z niezwołaniem takiego zgromadzenia, wbrew ciążącemu na członkach zarządu obowiązkowi. A skoro art. 594 k.s.h. przewiduje grzywnę do 20 tys. zł dla członka zarządu, który wbrew obowiązkowi dopuszcza do niezwołania walnego zgromadzenia przez zarząd, to taka sama grzywna zdaniem Sądu Najwyższego może być orzeczona za odmowę ogłoszenia. Wspomnianą grzywnę nakłada sąd rejestrowy.
Aby móc w praktyce skorzystać z tego uprawnienia, akcjonariusze powinni rozważyć dodanie do statutu spółki zapisu, który zobowiązywałby zarząd do podjęcia czynności „wykonawczych” w sytuacji, gdy akcjonariusze posiadający ponad połowę głosów wykonają swe prawo do zwołania walnego zgromadzenia.
Anna Grygo, Zespół Rynków Kapitałowych i Instytucji Finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy