Kantory internetowe muszą walczyć z praniem pieniędzy
Wśród wielu zmian wprowadzonych ostatnią dużą nowelizacją ustawy o usługach płatniczych znajduje się zmiana, która będzie miała istotne znaczenie dla kantorów internetowych.
Status prawny kantorów internetowych wzbudza kontrowersje od momentu, w którym zaczęły się pojawiać na rynku. Mamy ewidentnie do czynienia z niedostosowaniem przepisów ustawy Prawo dewizowe do realiów wymiany walut, która odbywa się w internecie. W konsekwencji istnieje fundamentalna wątpliwość, czy kantory internetowe w ogóle podlegają nadzorowi, a jeżeli tak, to jaki organ sprawuje nad nimi nadzór. Wydaje się, że sytuację może wyjaśnić jedynie interwencja ustawodawcy.
Pierwszy krok w kierunku wyklarowania sytuacji prawnej kantorów internetowych został podjęty przy okazji nowelizacji ustawy o usługach płatniczych z dnia 12 lipca 2013 r. (nowelizacja weszła w życie 7 października 2013 r.). Ustawa nowelizująca wprowadziła również zmiany w kilku innych aktach prawnych, w tym w ustawie z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zmieniono art. 2 pkt 1 lit p tej ustawy, rozstrzygając, że instytucją obowiązaną w rozumieniu ustawy jest w tej chwili podmiot prowadzący działalność w zakresie wymiany walut, a nie, jak poprzednio, podmiot prowadzący działalność kantorową. Ta z pozoru niewielka zmiana ma zasadnicze znaczenie. Używany w poprzedniej wersji przepisu zwrot „działalność kantorowa” odnosił się do pojęcia zdefiniowanego na gruncie ustawy Prawo dewizowe i dotyczył jedynie podmiotów, które prowadzą działalność kantorową w rozumieniu ustawy Prawo dewizowe.
Przepisy Prawa dewizowego odnoszą się jednak zasadniczo do kantorów tradycyjnych i nie są przystosowane do wymiany walut prowadzonej w internecie. Taki stan rzeczy powodował, że istniała wątpliwość, czy wymiana walut dokonywana w internecie jest w ogóle działalnością kantorową w rozumieniu Prawa dewizowego. W konsekwencji nie było również jasne, czy działalność podmiotów, które wymieniają walutę wyłącznie w internecie, podlega ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (która odwoływała się do pojęcia „działalności kantorowej”).
Dokonaną zmianę należy potraktować jako rozszerzenie zakresu zastosowania ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy na każdy podmiot dokonujący wymiany walut, nawet jeżeli formalnie działalność takiego podmiotu nie jest działalnością kantorową w rozumieniu Prawa dewizowego. W szczególności po dokonanej zmianie przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy będą miały również zastosowanie do kantorów internetowych.
Przy okazji warto zwrócić uwagę na jedną jeszcze konsekwencję wprowadzonej zmiany. Otóż nadzór nad przestrzeganiem ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy przez podmioty dokonujące wymiany walut nie będzie jednolity. W odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność kantorową nadzór będzie mógł sprawować zarówno Generalny Inspektor Informacji Finansowej, jak i Prezes Narodowego Banku Polskiego. W stosunku natomiast do podmiotów prowadzących wymianę walut, ale nie prowadzących jednocześnie działalności kantorowej, nadzór będzie mógł sprawować jedynie GIIF (z zastrzeżeniem, że w przypadku podmiotów, które jednocześnie są nadzorowane przez KNF, nadzór będzie mógł być sprawowany również przez KNF).
Krzysztof Wojdyło, Zespół Usług Płatniczych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
