Podział | Co do zasady

Generalnie decyzja o przeprowadzeniu podziału spółki zapada w związku z sytuacją ekonomiczną spółki, w celu optymalizacji zarządzania jej kosztami (uwzględniając aspekty podatkowe) lub z przyczyn związanych z globalną strategią grupy.

Dopuszczalność podziału

Przepisy Kodeksu spółek handlowych regulują, które podmioty podlegają podziałowi. Zgodnie z tymi przepisami:

• podziałowi podlegają spółki kapitałowe,
• nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej, której kapitał zakładowy nie został pokryty w całości,
• nie można dokonać podziału spółki w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, lub spółki w upadłości,
• nie podlegają podziałowi spółki osobowe.

Formy podziału

Wyróżniamy następujące formy podziału:

• podział przez przejęcie – następuje poprzez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki w zamian za udziały lub akcje spółki przejmującej, które są przeznaczone dla wspólników spółki dzielonej,
• podział przez zawiązanie nowych spółek – wspólnicy zakładają nową spółkę obejmując jej akcje albo udziały, a w zamian przenoszą na nową spółkę (nowe spółki) cały majątek spółki dzielonej,
• podział przez przejęcie oraz zawiązanie nowej spółki – majątek spółki dzielonej zostaje przeniesiony na istniejącą oraz nowo zawiązaną spółkę lub spółki,
• podział przez wydzielenie – część majątku spółki dzielonej zostaje przeniesiona na istniejącą oraz nowo zawiązaną spółkę lub spółki.

Do podziału spółki wymagana jest uchwała zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia akcjonariuszy wszystkich spółek uczestniczących w podziale powzięta większością trzech czwartych głosów, przedstawiających co najmniej połowę kapitału zakładowego (umowa spółki lub statut mogą przewidywać surowsze wymagania).

Dniem podziału jest dzień wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego. Takie wykreślenie jest czynnością techniczną, w związku z czym ze względów organizacyjnych oraz podatkowych spółki często wnoszą o zarejestrowanie podziału w konkretnym dniu. Sąd nie jest związany takim wnioskiem, ale co do zasady przychyla się do niego.

Wydzielenie nowej spółki następuje w dniu jej wpisu do rejestru. W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę, wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (dzień wydzielenia).

Prawa i obowiązki po podziale

Z dniem podziału albo z dniem wydzielenia spółki przejmujące lub spółki nowo utworzone powstałe w związku z podziałem wstępują w prawa i obowiązki spółki dzielonej określone w planie podziału. W szczególności na spółkę przejmującą lub nowo utworzoną przechodzą (o ile w decyzjach o ich ustanowieniu lub w przepisach prawa nie jest postanowione inaczej) zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które są związane z majątkiem spółki dzielonej przydzielonym danej spółce w planie podziału.

Wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej zostają przeniesione na osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału w związku z przydzielonymi im w planie podziału składnikami majątku.

Główne etapy podziału

• Faza przygotowawcza:
  • przygotowanie dokumentacji podziałowej (planu podziału i załączników do planu).
• Faza decyzyjna:
  • sporządzenie przez zarządy spółki dzielonej oraz każdej spółki przejmującej planu podziału uzasadniającego podział, jego podstawy prawne i ekonomiczne, a zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji,
  • złożenie planu podziału do Krajowego Rejestru Sądowego,
  • wniosek o wyznaczenie biegłego do zbadania planu podziału,
  • podwójne zawiadomienie wspólników spółki dzielonej o podziale,
  • podjęcie uchwały o podziale spółki dzielonej.
• Faza rejestracji:
  • złożenie wniosku o podział spółki,
  • zarejestrowanie podziału.