Surowa kara dla Microsoftu
Niedotrzymanie zobowiązań wobec Komisji Europejskiej kosztowało Microsoft ponad pół miliarda euro. Poszło o Internet Explorera.
W 2009 roku Komisja Europejska zobowiązała Microsoft do udostępniania na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (poprzez mechanizm Windows Update) tzw. „okna wyboru”, dzięki któremu użytkownicy systemów Windows XP, Windows Vista oraz Windows 7 mają możliwość wyboru przeglądarki internetowej, którą chcą zainstalować jako przeglądarkę dodatkową oprócz przeglądarki Internet Explorer produkcji Microsoft albo zamiast niej. Takie okno wyboru miało być dostępne przez 5 lat (tj. do 2014 roku). Decyzja nakładająca zobowiązania przewidywała również, że producenci komputerów będą mogli instalować konkurencyjne przeglądarki internetowe, ustawiać je jako domyślne i zupełnie wyłączać przeglądarkę Internet Explorer.
Zobowiązania te Microsoft przyjął w związku z zarzutami Komisji dotyczącymi nadużycia przez spółkę pozycji dominującej na rynku systemów operacyjnych do komputerów osobistych poprzez związanie przeglądarki Internet Explorer z systemem Windows. Zdaniem Komisji stanowiło to naruszenie art. 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecnie art. 102 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Zgodnie ze wstępnym poglądem Komisji, wyrażonym w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń wysłanym Microsoftowi 15 stycznia 2009 roku, naruszenie konkurencji poprzez związanie przeglądarki Internet Explorer z systemem Windows dało Microsoftowi sztuczną przewagę dystrybucyjną dotyczącą ponad 90% komputerów osobistych. Przewaga ta nie wynikała z zalet jego produktów. Ponadto związanie tych dwóch produktów hamowało innowacyjność na rynku i w sposób sztuczny nakłaniało dostawców treści internetowych i twórców oprogramowania do opracowywania produktów i stron internetowych dostosowanych przede wszystkim do przeglądarki Internet Explorer.
Microsoft początkowo wywiązywał się z przyjętych zobowiązań. Okno wyboru zostało dodane do systemów z przeglądarką Internet Explorer zainstalowaną jako domyślna od marca 2010 roku. Użytkownicy chętnie korzystali z wyboru. Jak podała Komisja, w przykładowym okresie od marca do listopada 2010 roku za pośrednictwem okna wyboru inne przeglądarki ściągnięto 84 miliony razy.
Jednakże od maja 2011 roku do lipca 2012 roku, w wyniku aktualizacji systemu Windows 7 (Service Pack 1), okno wyboru przeglądarki stało się w tym systemie niedostępne. Zdaniem Komisji oznaczało to, że 15 milionów użytkowników systemu nie miało w tym czasie możliwości wyboru ani nawet świadomości jego istnienia.
Komisja Europejska uznała, że brak wyboru przeglądarki stanowił złamanie zobowiązań, i nałożyła na spółkę karę w wysokości 561 milionów euro. Biorąc pod uwagę kwotę bezwzględną, kara wydaje się surowa. Stanowi ona jednak ok. 1% przychodu Microsoft za ubiegły rok.
Komisja podkreśla, że jest to pierwszy przypadek nałożenia na przedsiębiorcę kary za niewykonanie decyzji nakładającej zobowiązanie. Jednocześnie Komisja poinformowała, że obliczając wysokość kary wzięła pod uwagę nie tylko wagę i czas trwania naruszenia oraz potrzebę zapewnienia efektu odstraszającego innych przedsiębiorców od niedotrzymywania zobowiązań nałożonych przez Komisję, ale także – jako okoliczność łagodzącą – fakt, że Microsoft sam przedstawił informacje o braku dostępności okna wyboru i współpracował z Komisją w toku postepowania.
Warto dodać, że według doniesień prasowych Microsoft, przepraszając za brak okna wyboru i przyjmując za niego pełną odpowiedzialność, stwierdził, że był on skutkiem „błędu technicznego”. Notabene nieoficjalne wieści ze spółki mówią, że utrata przez Steve’a Ballmera, prezesa Microsoftu, połowy rocznej premii za 2012 rok miała związek także z tą sprawą.
Wszystkie dokumenty Komisji związane ze sprawą dostępne są na jej stronie internetowej.
Również w polskim prawie ochrony konkurencji możliwe jest przyjęcie zobowiązań w sprawach dotyczących praktyk ograniczających konkurencję. Podstawą tego rodzaju decyzji Prezesa UOKiK jest art. 12 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331, ze zm.). Na stronie Urzędu dostępne są „Wyjaśnienia w sprawie wydawania decyzji zobowiązującej w sprawach praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów”. Zespół Prawa Konkurencji kancelarii Wardyński i Wspólnicy poleca stosowanie tej metody uniknięcia surowych kar nakładanych przez Prezesa UOKiK.
Marcin Kulesza, Zespół Prawa Konkurencji kancelarii Wardyński i Wspólnicy
