Walka z podróbkami – czarna lista stron internetowych i targowisk
W piątek 7 grudnia 2018 r. Komisja Europejska opublikowała listę (tzw. „watch-list”) stron internetowych oraz targowisk zlokalizowanych poza terytorium Unii Europejskiej, które zostały zidentyfikowane jako istotne źródła naruszeń praw własności intelektualnej.
Lista została przygotowana po konsultacjach z właścicielami praw własności intelektualnej oraz organizacjami wspierającymi walkę z podróbkami i piractwem, przy wsparciu EUIPO i Europolu. Także państwa członkowskie, w tym ich służby celne przekazały zgromadzone informacje, aby lista odzwierciedlała faktyczną sytuację rynkową.
Strony internetowe i targowiska zostały wybrane ze względu na ich popularność w skali globalnej lub regionalnej oraz wielkość sprzedaży.
W odniesieniu do rynku online przydatne były narzędzia internetowe takie jak Alexa i SimilarWeb pokazujące ruch na stronach internetowych, czyli popularność danej strony. Przy opracowaniu listy wzięto także pod uwagę, czy strony internetowe prowadzone są zgodnie z zaleceniami Komisji z 1 marca 2018 r. w sprawie środków skutecznego zwalczania nielegalnych treści w internecie.
Lista zawiera cztery główne grupy podmiotów:
- strony internetowe oferujące dostęp do treści chronionych prawami autorskimi; w tej grupie wydzielono podgrupy m.in. host providerów, portali ogłoszeniowych czy rejestratorów domen internetowych (np. ThePirateBay.org, Popcorn Time),
- internetowe platformy sprzedażowe, takie jak indonezyjski Bukalapak, tajlandzka Lanzada oraz zarządzane przez EVO Company Group: Tiu.ru, Prom.ua, Bigl.ua, Deal.by i Satu.kz,
- apteki internetowe i dostawcy usług internetowych, przy pomocy których prowadzona jest sprzedaż leków, np. EPIK Inc. – rejestrator domen, z którego usług korzysta m.in. RxProfits – sieć internetowych aptek oferująca podrobione farmaceutyki,
- targowiska i bazary „tradycyjne”, m.in. w Argentynie, na Ukrainie, w Chinach, Indiach, Indonezji.
Lista ma unaocznić rozmiary zjawiska i zmotywować odpowiednie organy w państwach trzecich do podjęcia działań, które zmniejszą dostępność naruszających towarów i usług. Może ona także zwiększyć świadomość konsumentów. Od lat mówi się o realnych ryzykach dla użytkowników podrobionych towarów. Na przykład podrobione środki ochrony roślin często zawierają toksyczne substancje i mogą być niebezpieczne dla osób dokonujących oprysków oraz osób spożywających tak wytworzone produkty. Takie substancje mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi, a także powodować szkody w środowisku naturalnym.
Opublikowana lista jest elementem szerszej inicjatywy, której celem jest zwiększenie efektywności ochrony praw własności intelektualnej. Jej stworzenie zostało zapowiedziane już pod koniec listopada 2017 r. przez Komisję Europejską w ramowej strategii działań na rok na rok 2018 i 2019. Jednym z filarów przedstawionego planu są aktywne działania podejmowane na poziomie światowym dla upowszechniania dobrych praktyk i wzmocnienia współpracy z państwami trzecimi.
Tylko globalne podejście do walki z naruszeniami praw własności intelektualnej może przynieść oczekiwane efekty. Dlatego też Unia Europejska przeciwdziała zjawisku podrabiania i piractwa nie tylko na rynku wewnętrznym, ale także – oczywiście w miarę swoich możliwości – w państwach trzecich.
W Unii działania mogą przybrać formę konkretnych projektów legislacyjnych. Natomiast poza jej granicami istotne znaczenie odgrywają działania „miękkie”, czyli niemające charakteru wiążącego. Jednym z takich działań jest właśnie opublikowanie czarnej listy.
Ewa Górnisiewicz-Kaczor, adwokat, praktyka prawa własności intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy
