Wycinka modrzewi bez zezwolenia nie jest sprawą dla Trybunału Konstytucyjnego | Co do zasady

W sprawie będącej przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego burmistrz wymierzył posiadaczowi nieruchomości administracyjną karę pieniężną za usunięcie dwóch modrzewi bez wymaganego zezwolenia. Zobowiązany do zapłaty kary odwołał się od tej decyzji, podnosząc, że drzewa zagrażały budynkowi mieszkalnemu oraz linii energetycznej. Skarżący dodał również, że drzewa zostały posadzone na jego nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy, a późniejszym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie skargę oddalił.

Wnosząc skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżący zarzucił sądowi administracyjnemu m.in. naruszenie Konstytucji poprzez brak wystąpienia przez sąd do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym co do zgodności z ustawą zasadniczą przepisów ustawy o ochronie przyrody przewidujących nałożenie administracyjnej kary pieniężnej za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia. Skarżący dopatrywał się w tych przepisach naruszenia konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawa i prawa do własności.

Rozpatrując skargę kasacyjną, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 grudnia 2010 roku (sygn. akt II OSK 1896/09) podkreślił, że ochrona własności wynikająca z Konstytucji nie ma bezwzględnego charakteru. Ponadto sąd zwrócił uwagę, że ochrona środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego współczesnego i przyszłych pokoleń są również wartościami chronionymi konstytucyjnie. Zatem w sytuacji, w której nie ma żadnych wątpliwości co do zgodności przepisów z obowiązującą Konstytucją, nie ma podstawy do występowania z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego.

Stanowisko to jest zgodne z wcześniejszymi poglądami orzecznictwa. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 maja 2009 roku (sygn. akt II FSK 88/08) wskazał, że tylko realne wątpliwości prawne dotyczące wykładni konkretnego przepisu prawa stanowiącego poza tym podstawę prawną wyroku mogą być przedmiotem pytania prawnego sądu orzekającego skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego. Nie ulega również wątpliwości, że wyłącznie wątpliwości sądu, a nie skarżącego mogą uzasadnić przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego. Sądy nie mogą bowiem same decydować o niekonstytucyjności ustaw, gdyż wyłączną kompetencję w tym zakresie ma Trybunał Konstytucyjny (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2008 roku, V CSK 310/08).

Sąd odniósł się również do twierdzenia skarżącego, że administracyjna kara pieniężna nie powinna być wymierzana w sytuacji, gdy w przypadku uzyskania zezwolenia opłata za usunięcie drzew nie byłaby pobierana. Sąd podkreślił, że brak opłat za usunięcie takich drzew nie jest równoznaczny z możliwością wycinania drzew bez uzyskania zezwolenia, zaś ocena stanu drzew jest zadaniem organu, a nie posiadacza nieruchomości. W rezultacie nie ma podstaw do kwestionowania zasady, zgodnie z którą karę pieniężną wymierza się za sam fakt samowolnego usunięcia drzewa.