Znaczenie prawne bonifikat w dostawach energii elektrycznej
Bonifikaty, o których stanowi art. 45a ust. 3 Prawa energetycznego, nie mają charakteru odszkodowania. Nie można ich utożsamiać z karą ustawową, karą umowną ani świadczeniem gwarancyjnym.
Zdarzenia, za które przewidziano bonifikaty w dostawach energii elektrycznej, określono w rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną z dnia 18 sierpnia 2011 r. Celem bonifikat jest obniżenie ceny zakupu energii elektrycznej (a zatem wynagrodzenia należnego przedsiębiorstwu energetycznemu z tytułu sprzedaży energii lub świadczenia usług dystrybucji/przesyłu energii) z powodu niedotrzymania przez dostawcę energii elektrycznej standardów jakościowych lub niedostarczenia energii elektrycznej.
Bonifikaty przewidziano za niedotrzymanie dopuszczalnych poziomów odchyleń napięcia od napięcia znamionowego (§ 40 rozporządzenia), za niedostarczenie energii elektrycznej z uwzględnieniem czasu dopuszczalnych przerw określonych w umowie lub odrębnych przepisach (§ 41 rozporządzenia) oraz za niedotrzymanie przez przedsiębiorstwo energetyczne standardów jakościowych obsługi odbiorców wymienionych w § 42 rozporządzenia. Bonifikaty przewidziane § 40 i 41 rozporządzenia mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Bonifikaty wskazane w § 42 rozporządzenia przysługują natomiast, o ile umowa łącząca odbiorcę energii z przedsiębiorstwem energetycznym nie stanowi inaczej.
Z faktu, że bonifikatom nie można przypisać charakteru odszkodowania, wypływają istotne konsekwencje prawne. Bonifikaty przysługują niezależnie od tego, czy doszło do powstania szkody po stronie odbiorcy, i są należne niezależnie od zawinienia dostawcy energii elektrycznej. Wystarczy zatem zaistnienie zdarzenia, za które przewidziano bonifikatę, aby odbiorca energii mógł żądać jej naliczenia.
Skoro uprawnienie do bonifikaty jest niezależne od powstania szkody oraz winy dostawcy energii, to oczywiste jest w świetle aktualnego orzecznictwa, że wysokość bonifikaty nie może w żaden sposób rzutować na rozmiar szkody, a zatem i na wysokość należnego odszkodowania. Jeżeli zatem w wyniku zdarzenia, za które przewidziano wypłatę bonifikaty, odbiorca dozna szkody, to przedsiębiorstwo energetyczne będzie ponosiło odpowiedzialność odszkodowawczą na ogólnych zasadach, z ograniczeniami wynikającymi z przepisów prawa (np. art. 11e ustawy Prawo energetyczne). Możliwość domagania się bonifikaty za dane zdarzenie nie pozbawia zatem odbiorcy energii elektrycznej możliwości wystąpienia z osobnym roszczeniem o naprawienie szkody wynikłej np. z kilkunastodniowego braku energii elektrycznej.
Opisane w niniejszym artykule kwestie prawne związane z bonifikatami występującymi w obrocie energią elektryczną będą miały analogiczne zastosowanie do bonifikat występujących w obrocie gazem i zaopatrzeniu w ciepło.
Marek Dolatowski, praktyka doradztwa dla sektora energii kancelarii Wardyński i Wspólnicy
