zamówienia publiczne | Co do zasady

Prawidłowa realizacja umowy stanowi najważniejszy cel, jaki przyświeca zamawiającemu w trakcie postępowania. W tym celu zamawiający odpowiednio formułuje postanowienia SIWZ. Jednak określając wymogi SIWZ, zamawiający nie może dyskryminować wykonawców. Przypomniała o tym Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 6 października 2020 r. (KIO 2013/20). Izba rozważyła również, czy zamawiający może wpływać na treść umowy łączącej grupę wykonawców, tłumacząc to chęcią zabezpieczenia prawidłowej realizacji przyszłej umowy.

Zasada zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców jest naczelną zasadą udzielania zamówień publicznych, której muszą odpowiadać wszystkie czynności podejmowane przez zamawiającego w ramach przygotowania i prowadzenia postępowania. Pomimo naczelnego charakteru tej zasady, w postępowaniach zamówieniowych często pojawiają się pytania, jak w praktyce należałoby ją zastosować. Kolejne wątpliwości zostały niedawno rozwiane przez Krajową Izbę Odwoławczą w wyroku z 15 października 2020 r. (KIO 2104/20).

Fakultatywna przesłanka wykluczenia za niewykonanie lub nienależyte wykonanie wcześniejszej umowy została ograniczona czasowo do trzech lat od dnia zaistnienia zdarzenia będącego podstawą wykluczenia. W praktyce pojawił się jednak problem, które zdarzenie powinno się brać pod uwagę, licząc trzyletni termin. Wypowiedzenie umowy przez wykonawcę? Odstąpienie od umowy przez zamawiającego? A może zasądzenie odszkodowania za nienależyte wykonanie wcześniejszego zamówienia? Odpowiedź znajdziemy w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 26 sierpnia 2020 r. (KIO 1781/20).

Wykonawca, wnosząc odwołanie, musi należycie wykazać posiadanie legitymacji procesowej zgodnie z art. 179 ust. 1 p.z.p. W doktrynie i orzecznictwie toczy się nieustanna dyskusja nad kręgiem podmiotów, które są uprawnione do wniesienia odwołania. Krajowa Izba Odwoławcza zabrała głos w tym sporze w wyroku z 23 października 2019 r. (KIO 2031/19), odpowiadając na pytanie, czy wykonawca, którego ofertę odrzucono, wciąż posiada interes prawny we wniesieniu odwołania.

Zamawiający w dokumentacji postępowania może wymagać od wykonawców spełnienia określonych warunków udziału. Powinny być one precyzyjne i należycie opisane, aby wykonawcy mogli odpowiednio wykazać ich spełnienie. Co jednak gdy zamawiający nie zdefiniował precyzyjnie warunku udziału w postępowaniu? Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 3 lipca 2020 r. (KIO 1001/20) stwierdziła, że wtedy należy zastosować ten sposób interpretacji warunku, który jest korzystniejszy dla wykonawcy.

Jeśli zaległość podatkowa jest przesłanką wykluczenia według dokumentacji postępowania, wykluczeniu można zapobiec, dokonując płatności lub zawierając porozumienie z organem podatkowym. Warto rozważyć, czy skutecznym sposobem zapobiegnięcia wykluczeniu nie byłoby ustanowienie dobrowolnego zabezpieczenia.

Wykonawca, chcąc spełnić warunek udziału w postępowaniu dotyczący wykształcenia, kwalifikacji zawodowych oraz doświadczenia, może polegać na zdolnościach innych podmiotów. Jak zrobić to prawidłowo? I czy wadliwe zobowiązanie podmiotu trzeciego można poprawić? Krajowa Izba Odwoławcza odpowiedziała na to pytanie w wyroku z 13 lipca 2020 r. (KIO 1174/20). Wykonawca, który w odniesieniu do takich zdolności polega na zasobach innych podmiotów, musi powierzyć realizację odpowiedniej części zamówienia podmiotowi, który zasoby te udostępnia.

Nowa ustawa Prawo zamówień publicznych, która wejdzie w życie 1 stycznia 2021 r., wprowadza katalog postanowień, których nie można umieszczać w umowach w sprawie zamówień publicznych. Czy art. 433 nowej ustawy stanowi katalog klauzul abuzywnych? I jakiego rodzaju postanowienia są zakazane?

Część wynagrodzenia podwykonawcy zatrzymana tytułem zabezpieczenia roszczeń wykonawcy pomimo swojej funkcji nie może być utożsamiana z kaucją gwarancyjną. W związku z tym inwestor jest solidarnie odpowiedzialny za zapłatę tych kwot na rzecz podwykonawcy.

Kilku wykonawców wspólnie ubiega się o udzielenie zamówienia. Czy mogą wnieść wadium w formie gwarancji wadialnej, która nie wymienia wszystkich członków konsorcjum? Ta kwestia była i wciąż jest przedmiotem dyskusji w orzecznictwie i literaturze prawniczej. Zabierając głos w tym sporze, Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 31 lipca 2020 r. (KIO 1183/20) podkreśliła, że decydującą rolę odgrywa tu treść gwarancji, z której musi jednoznacznie wynikać zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności gwaranta (np. banku, ubezpieczyciela, poręczyciela).

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający ma obowiązek poprawić w ofercie oczywiste omyłki pisarskie czy rachunkowe, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona. A czy powinien również dopisać w treści oferty brakujące ceny jednostkowe netto, które były wymagane przez SIWZ? Krajowa Izba Odwoławcza, powołując się na zasadę równości i przejrzystości prawa zamówień publicznych, udzieliła odmownej odpowiedzi na to pytanie w wyroku z 6 lipca 2020 r. (KIO 973/20).

Procedura self-cleaning opisana w art. 24 ust. 8 p.z.p. pozwala ubiegać się o zamówienie pomimo wystąpienia okoliczności, które mogłyby być oceniane jako przesłanki wykluczenia. Jakie dowody powinni jednak przedstawić wykonawcy w ramach samooczyszczenia, aby były one skuteczne? W niedawnym wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 31 lipca 2020 r. (KIO 1248/20) zaznaczono, że wykonawcy zobowiązani są nie tylko wykazać podjęte działania kadrowe, organizacyjne czy techniczne, ale też udowodnić, że działania te będą przeciwdziałać w przyszłości powstaniu podobnych uchybień.