Długoterminowe zatrudnianie obywateli Rosji, Ukrainy i Białorusi w Polsce
28.07.2011
globalna mobilność | prawo pracy
Wprowadzane stopniowo ułatwienia w zakresie zatrudniania w Polsce obywateli Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Białorusi, a także Gruzji i Mołdowy wciąż obejmują rozwiązania przydatne głównie przy krótkoterminowym zatrudnieniu.
Zatrudnienie cudzoziemca w Polsce oznacza zwykle konieczność dopełnienia licznych wymogów formalnych, skompletowania sporej liczby dokumentów oraz uzbrojenia się w cierpliwość, szczególnie jeśli w grę wchodzi najczęściej stosowane zezwolenie na pracę typu A, którego uzyskiwanie wiąże się z dwustopniową procedurą – przed starostą (powiatowym urzędem pracy) oraz przed wojewodą. Obecnie sytuacja taka nie dotyczy zatrudniania obywateli Federacji Rosyjskiej, Ukrainy i Białorusi, a także obywateli Gruzji i Mołdowy, dla których wprowadzone zostały pewne ułatwienia
Zgodnie z obowiązującymi od początku roku przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, obywatele tych krajów korzystają ze zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę w Polsce. Zwolnienie to obowiązuje bezterminowo, jednak jego zakres jest ograniczony czasowo – wykonywanie pracy w Polsce bez zezwolenia na pracę jest dopuszczalne przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy.
Zatrudnienie obywatela Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Białorusi, Gruzji czy Mołdowy bez zezwolenia na pracę wymaga zarejestrowania przez pracodawcę w powiatowym urzędzie pracy właściwym miejscowo ze względu na jego siedzibę oświadczenia o zamiarze powierzenia takiej osobie pracy. Oświadczenie to jest dwustronnym dokumentem, zawierającym podstawowe dane pracodawcy i cudzoziemca oraz określającym powierzane stanowisko i planowany okresu zatrudnienia w Polsce. Rejestracji dokonuje się w urzędzie od ręki, bez opłat, a samo oświadczenie może zostać wypełnione, podpisane i złożone za pośrednictwem należycie umocowanego pełnomocnika. Na egzemplarzu oświadczenia dla pracodawcy urząd zamieszcza adnotację o jego rejestracji.
Mimo zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę, obywatele Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Białorusi, Gruzji czy Mołdowy podróżujący do Polski w celu podjęcia pracy muszą nadal uzyskać wizę krajową z prawem do pracy, która jest w takim wypadku wydawana na okres odpowiadający okresowi zatrudnienia na podstawie zarejestrowanego przez pracodawcę oświadczenia, a więc maksymalnie na sześć miesięcy. Z obowiązku tego nie zwalnia prawo wjazdu do Polski w ruchu bezwizowym w celach turystycznych. Przepisy wizowe nakładają na cudzoziemców obowiązek przedstawienia wraz z wnioskiem o wydanie wizy krajowej, obok oryginału zarejestrowanego oświadczenia pracodawcy, stosunkowo długiej listy dokumentów.
Procedura uzyskiwania wizy z prawem do pracy może trwać nawet dwa tygodnie, co nieco osłabia efekt zniesienia wymogu posiadania zezwolenia na pracę. Jednak przepisy wizowe także są stopniowo łagodzone. I tak na przykład obywatele Rosji w celu uzyskania wizy krajowej z prawem do pracy od niedawna muszą jedynie okazać paszport i złożyć wypełniony wniosek o wydanie wizy, fotografię oraz oryginał zarejestrowanego oświadczenia.
Nie należy zapominać, że w każdym przypadku, jeśli cudzoziemiec ma kontynuować pracę w Polsce także po upływie okresu sześciu miesięcy w ciągu roku, pracodawca musi uzyskać dla niego odpowiednie zezwolenie na pracę. Na jego podstawie cudzoziemiec musi zaś wystąpić, nie później niż na 45 dni przed upływem ważności wizy z prawem do pracy, o wydanie przez wojewodę zezwolenia na zamieszkanie w Polsce na czas oznaczony na dalszy okres – wiza nie podlega bowiem w takim przypadku przedłużeniu. Obowiązujące przepisy przewidują jednak istotne ułatwienie dla obywateli Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Białorusi, Gruzji czy Mołdowy oraz zatrudniających ich w Polsce pracodawców w zakresie uzyskiwania zezwolenia na pracę typu A. Jeśli bowiem taki pracownik wykonywał pracę dla danego pracodawcy na podstawie oświadczenia przez co najmniej trzy miesiące i pracodawca złoży wniosek o wydanie dla niego zezwolenia na pracę na okres następujący bezpośrednio po okresie pracy na podstawie oświadczenia, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez konieczności przejścia procedury badania lokalnego rynku pracy i poszukiwania kandydatów przed starostą. Istotne jest tu jednak zachowanie tożsamości podmiotów oraz ciągłość zatrudnienia.
Kompletny wniosek o wydanie zezwolenia na pracę powinien zostać złożony do wojewody właściwego miejscowo ze względu na siedzibę pracodawcy niezwłocznie po upływie 3 miesięcy zatrudnienia cudzoziemca na podstawie oświadczenia. Zachowanie tego terminu pozwoli uzyskać na czas zezwolenie na pracę, złożyć nie później niż na 45 dni przed upływem ważności wizy z prawem do pracy wniosek o wydanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i uzyskać to zezwolenie bez konieczności opuszczania terytorium Polski. Uzyskanie odpowiedniego zezwolenia na pracę oraz zezwolenia na zamieszkanie pozwala zapomnieć o związanych z tym obowiązkach na okres około dwóch lat (na tyle wydawane są co do zasady zezwolenia na pracę), do czasu, kiedy konieczne stanie się ich przedłużenie.
Magdalena Świtajska, Zespół Prawa Pracy kancelarii Wardyński i Wspólnicy
