Obowiązki projektodawcy w finansowaniu społecznościowym
Na projektodawcy w projekcie crowdfundingowym ciążą obowiązki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, prawem konsumenckim, a także obowiązki o charakterze cywilnoprawnym.
Crowdfunding nie istnieje bez podmiotów poszukujących finansowania. Co więcej, pierwsze projekty crowdfundingowe wynikały właśnie z inicjatywy projektodawców, którzy bezpośrednio poszukiwali środków finansowych wśród danych społeczności.
Rozwój platform crowdfundingowych zmierza w kierunku całościowego obsługiwania projektów crowdfundingowych. Z jednej strony ograniczony jest udział wspierających – do wybrania projektu i dokonania wpłaty. Z drugiej strony projektodawcom oferuje się gotowe schematy postępowania, wymagając od nich jedynie dostarczenia ciekawego projektu. Pomimo braku jasnych regulacji dotyczących funkcjonowania platform crowdfundingowych oraz choć nie zawsze wynika to wprost z regulaminów tych platform projektodawcy są obciążeni obowiązkami prawnymi różnego typu. Obowiązki te w części wynikają z relacji kontraktowych łączących projektodawcę z platformą oraz wspierającymi projekt, w części z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Poniżej prezentujemy przykłady takich obowiązków.
1. Obowiązki projektodawcy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
Działalność projektodawcy związana z przygotowaniem projektu oraz jego realizacją może zostać oceniona jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 2: „Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa (…), a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”). To z kolei skutkuje posiadaniem statusu przedsiębiorcy oraz powstaniem obowiązku uzyskania wpisu do właściwego rejestru.
2. Obowiązki projektodawcy związane z prawem konsumenckim
Jedną z dalszych konsekwencji uzyskania statusu przedsiębiorcy może być obciążenie projektodawcy obowiązkami wynikającymi z regulacji konsumenckich. Więcej na ten temat piszemy w tekście Ochrona interesów konsumenta wspierającego projekt crowdfundingowy.
3. Obowiązki projektodawcy o charakterze cywilnoprawnym, mające źródło w czynnościach prawnych
Szereg obowiązków ciążących na projektodawcach ma swoje źródło w stosunkach zobowiązaniowych, wynikając przede wszystkim z regulaminów platform crowdfundingowych. Projektodawcy są przez nie zobowiązani m.in. do dostosowania swojego projektu do wymagań stawianych przez daną platformę oraz, co bardzo typowe, do świadczenia wzajemnego na rzecz wspierającego.
4. Obowiązek realizacji projektu
Wydawałoby się, że podstawowym obowiązkiem projektodawcy, należącym do grupy zobowiązań umownych, o których mowa w punkcie 3 powyżej, jest realizacja założonego projektu crowdfundingowego w przypadku zakończonego powodzeniem zbierania wpłat. W wielu przypadkach będzie tak jedynie pozornie, ponieważ projektodawca jest często formalnie zobowiązany tylko do świadczenia nagród na rzecz wspierających (model crowdfundingu opartego na nagrodach), przy czym nagroda może nie mieć wiele wspólnego z działaniem, na które projektodawca zbiera środki.
Projektodawca może jednak ponieść określone konsekwencje braku realizacji projektu crowdfundingowego. Jeżeli jego działalność zakwalifikowana zostanie jako działalność gospodarcza (zob. punkt 1 powyżej), może on ponieść odpowiedzialność na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom. Na gruncie tej ustawy nieuczciwą praktyką rynkową może być np. działanie wprowadzające w błąd dotyczące istnienia produktu, jego rodzaju lub dostępności (art. 5 ust. 3 pkt 1 ustawy).
5. Inne obowiązki projektodawcy
Nie można wykluczyć, że z racji szczególnego charakteru projektu lub podmiotu będącego projektodawcą zastosowanie znajdą inne przepisy prawa, regulujące dany rodzaj działalności.
Jacek Czarnecki, praktyka prawa nowych technologii kancelarii Wardyński i Wspólnicy
Artykuł jest częścią raportu poświęconego crowdfundingowi. Cały raport jest do pobrania tutaj.
