Przepis o wzorach przemysłowych do zmiany?
Trybunał Sprawiedliwości, orzekając w trybie prejudycjalnym, dokonał wykładni art. 17 dyrektywy w sprawie prawnej ochrony wzorów, który stanowi o kumulatywnej ochronie wynikającej z rejestracji wzoru przemysłowego i na podstawie prawa autorskiego.
wyrok z 27 stycznia 2011 r., sygn. akt C-168/09
Artykuł 17 dyrektywy 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 1998 roku w sprawie prawnej ochrony wzorów przewiduje, że wzór chroniony prawem z rejestracji korzysta również z ochrony przewidzianej przez prawo autorskie państwa członkowskiego. Zakres i warunki ochrony prawnoautorskiej mają być określone przez stosowne prawo państwa członkowskiego.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w wyniku sporu pomiędzy włoskimi spółkami, a mianowicie spółką projektującą i produkującą oświetlenie Flos SpA (dalej „Flos”) a spółką Semeraro Casa e Famiglia SpA (dalej „Semeraro”). Spółka Flos zarzucała Semeraro, że ta sprowadzała i sprzedawała lampy, które naśladowały cechy stylistyczne i estetyczne lampy zaprojektowanej przez Flos i stanowiącej utwór wzornictwa przemysłowego, do którego spółce Flos przysługują autorskie prawa majątkowe. W toku postępowania mającego na celu zastosowanie środka tymczasowego sąd uznał, że lampa Flos korzysta z ochrony na podstawie prawa autorskiego jako utwór wzornictwa przemysłowego. W postępowaniu głównym sąd nabrał jednak wątpliwości co do prawidłowości implementacji do włoskiego systemu prawnego zasady kumulowania ochrony wprowadzonej przez art. 17.
Uogólniając na potrzeby niniejszego artykułu, zgodnie z właściwym ustawodawstwem włoskim prawnoautorska ochrona wzorów przemysłowych nie przysługuje produktom wytworzonym na podstawie wzorów, które przed wejściem w życie dekretu wprowadzającego taką ochronę już nie były przedmiotem ochrony jako wzory przemysłowe. Zdaniem rozpatrującego sprawę włoskiego sądu niezbędne stało się zwrócenie do Trybunału z wnioskiem o interpretację art. 17 dyrektywy w celu dokonania oceny zgodności z tym przepisem właściwych przepisów prawa włoskiego.
Najważniejsze pytanie postawione przez włoski sąd sprowadzało się do tego, czy art. 17 dyrektywy upoważnia państwa członkowskie, które na mocy dyrektywy ustanowiły ochronę kumulowaną, do wyłączenia tej ochrony w odniesieniu do wytworów, które przed wejściem w życie właściwych przepisów o ochronie kumulowanej przestały być zarejestrowanymi wzorami przemysłowymi.
Trybunał doszedł do wniosku, że sprzeczne z tym przepisem są przepisy państwa członkowskiego wyłączające spod ochrony prawnoautorskiej wzory, które stały się własnością publiczną przed wejściem w życie przepisów o ochronie kumulowanej, mimo że spełniają wszystkie przesłanki wymagane do korzystania z takiej ochrony. W omawianej sprawie Sąd stwierdził ponadto, że możliwość określenia przez państwa członkowskie zakresu i warunków, zgodnie z którymi jest przyznawana ochrona na podstawie prawa autorskiego, nie może dotyczyć czasu trwania tej ochrony, który to czas jest także przedmiotem harmonizacji na poziomie Unii. Regulacja ta przewiduje ochronę na podstawie prawa autorskiego w okresie życia autora tego utworu i przez okres 70 lat, licząc od dnia jego śmierci.
Wobec powyższych stwierdzeń Trybunału niezbędna wydaje się ponowna analiza art. 116 ustawy Prawo własności przemysłowej, który – implementując przepis dyrektywy – skraca okres ochrony prawnoautorskiej wzoru przemysłowego do 25 lat, zrównując go z czasem ochrony prawa z rejestracji udzielonego na wzór.
Z przedstawionych w omawianym orzeczeniu wniosków Trybunału wynika, że art. 116 p.w.p. został nieprawidłowo implementowany do przepisów prawa polskiego. Trybunał wskazał, że intencją twórców dyrektywy było przyjęcie kumulatywnej ochrony z rejestracji wzoru przemysłowego i prawa autorskiego oraz utrzymanie ochrony prawnoautorskiej po ustaniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.
Norbert Walasek, Zespół Własności Intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy
