Anna Kulińska
Pomoc publiczna w due diligence – co trzeba wiedzieć przed transakcją?
Przed podjęciem decyzji biznesowej o połączeniu czy przejęciu przedsiębiorstwa zazwyczaj analizuje się jego sytuację finansową i prawną. Przy tej ocenie niekiedy pomija się pomoc publiczną, nie uznając jej za istotny czynnik ryzyka. Tymczasem planowana transakcja niemal zawsze wpływa na warunki uzyskanego przez przedsiębiorstwo wsparcia ze środków publicznych. Najczęstszym źródłem ryzyka jest zmiana statusu przedsiębiorcy (co może oznaczać, że pomoc stanie się nienależna) lub niedochowanie procedur wynikających z umów o wsparciu. Uznanie pomocy publicznej za nienależną lub nieprawidłowo wykorzystaną może skutkować obowiązkiem jej zwrotu, a także innymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi.
Odpowiedzialność członków zarządu za zwrot środków publicznych – jak się zabezpieczyć?
Członkowie zarządu spółki ponoszą solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania, w tym także za zobowiązania publicznoprawne, takie jak zwrot środków publicznych przyznanych na dofinansowanie projektów. Odpowiedzialność ta może dotyczyć zarówno członków aktywnych, jak i byłych, którzy pełnili funkcję w okresie, kiedy powstały zobowiązania. Warto pamiętać, kiedy członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki wynikające ze zwrotu dofinansowania, a także jakie działania mogą podjąć, aby tej odpowiedzialności uniknąć.
Jest kij, znajdzie się też marchewka, czyli o wsparciu finansowym dla sektora motoryzacyjnego
Przemysł motoryzacyjny jest jednym z filarów europejskiej gospodarki z długą tradycją i istotnym wpływem na tworzenie miejsc pracy oraz działalność przemysłową. Sektor boryka się jednak z trudnościami, które nie omijają nawet czołowych producentów. Coraz częściej pojawia się pytanie, czy sektor motoryzacyjny – jako istotny element transformacji energetycznej – może liczyć na publiczne wsparcie finansowe, a jeśli tak, to na co skierowane są środki.
Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych w praktyce: pierwsze przypadki i pierwsze wnioski
Na podstawie rozporządzenia 2022/2560 (FSR) Komisja Europejska (KE) może z własnej inicjatywy zbadać każde subsydium zagraniczne, w zakresie wynikającym z przepisów FSR, w dowolnym sektorze gospodarki, opierając się na informacjach ze wszystkich dostępnych źródeł. Komisja może też przeprowadzić przegląd subsydiów zagranicznych na podstawie wcześniejszego zgłoszenia przedłożonego jej przez przedsiębiorstwo, szczególnie w przypadku dużych koncentracji (połączeń i przejęć) oraz postępowań o udzielenie zamówienia przekraczających określone progi.
Nie można czekać ze wsparciem finansowym dla przemysłu zbrojeniowego
Europejski przemysł zbrojeniowy od lat jest ukierunkowany na produkcję w okresie pokoju, co powoduje, że moce produkcyjne są niskie. Wojna w Ukrainie szybko ujawniła ten fakt, podobnie jak to, że sektor obronny UE od dawna cierpi z powodu poważnego niedoinwestowania. Optymistyczne jest to, że wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na sprzęt obronny szybko rośnie świadomość, że trzeba zwiększyć zdolności produkcyjne. Teraz to przekonanie musi przełożyć się na działanie, przede wszystkim w formie zwiększenia wsparcia finansowego.
Nie każda pomoc państwa jest pomocą publiczną
Przyznawanie pomocy publicznej, z której coraz chętniej korzystają przedsiębiorcy, opiera się na zestawie wspólnych zasad. Należą do nich głównie zgodność z rynkiem wewnętrznym, realizacja celu leżącego we wspólnym interesie, wyraźny efekt zachęty, proporcjonalność czy pełna przejrzystość przyznawania. Naruszenie tych zasad przy przyznawaniu wsparcia przez państwo może oznaczać udzielenie pomocy niezgodnej z prawem i ze wspólnym rynkiem, która podlega zwrotowi.
Postępy w KPO i zmiany w prawie pomocy publicznej
3 maja 2024 r. minęły trzy lata od złożenia przez Polskę do Komisji Europejskiej pierwszej wersji Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Niemal w przededniu tej daty przyszła informacja o wypłacie pierwszych środków z KPO w wysokości około 6,3 mld euro. To jednak niejedyna dobra wiadomość dla zainteresowanych wsparciem finansowym ze środków europejskich. Toczą się też prace legislacyjne mające pomóc w wykorzystaniu środków KPO oraz funduszy europejskich.
Statusu przedsiębiorcy nie zmienia się automatycznie
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 9 września 2020 r. w sprawie T-745/17 (Kerkosand vs. Komisja Europejska) wskazał, że status MŚP ustala się na podstawie trzech kryteriów weryfikowanych w dwóch następujących po sobie okresach obrachunkowych („zasada dwóch lat obrotowych”). Od wydania tego wyroku TSUE mijają cztery lata, a mimo to organy pełniące role instytucji pośredniczących lub zarządzających oraz krajowe sądy administracyjne (choć z chlubnymi wyjątkami) stoją na stanowisku, że zmiany w strukturze własności w przedsiębiorstwie beneficjenta (przejęcie większości udziałów) powodują automatyczną utratę statusu MŚP w dniu ich dokonania.
