nieruchomości | Co do zasady

Od 22 sierpnia 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, zwana potocznie „Lex deweloper” lub „specustawą mieszkaniową”. Zgodnie z dostępnymi statystykami do 16 września 2019 r. podjęto na jej podstawie 30 uchwał potwierdzających możliwość realizacji inwestycji oraz 13 uchwał odmownych. W grudniu 2019 r. podjęto pierwszą uchwałę dla inwestycji zlokalizowanej na terenie Warszawy. Kiedy można doprowadzić do uchylenia takiej uchwały?

Przed wydaniem pozwolenia na budowę organy badają m.in. prawidłowe usytuowanie planowanego budynku względem granic sąsiedniej działki. W wielu przypadkach ocena, czy budynek został prawidłowo usytuowany na działce, wcale nie jest łatwa ani jednoznaczna. Kwestia ta jest bardzo istotna dla inwestorów, albowiem w ich interesie jest jak najkorzystniejsze zagospodarowanie działki.

Po transformacji ustrojowej wielu użytkowników wieczystych gruntu nie było zainteresowanych dalszym prowadzeniem wcześniejszej działalności. Nie mogli jednak zmienić sposobu korzystania z gruntu bez uprzedniej zmiany celu użytkowania wieczystego. Zmiana taka nie była jednak prosta. Rozwiązaniem ma być zeszłoroczna nowelizacja.

Zanim na placu budowy pojawią się pierwsi wykonawcy, inwestor musi dopełnić wielu formalności, w tym – uzyskać pozwolenie na budowę. Co jeśli dokumentacja przedłożona organom administracji budowlanej okaże się niekompletna lub niezgodna z przepisami? Czy bezwzględnie uniemożliwia to realizację przedsięwzięcia?

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw wprowadziła pewne zmiany w obrocie nieruchomościami rolnymi w Polsce. Doprecyzowała też tryb postępowania oraz przesłanki warunkujące wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych przez podmiot niespełniający definicji rolnika indywidualnego i niebędący osobą bliską zbywcy ani innym podmiotem określonym enumeratywnie w art. 2a ust. 3 ustawy kształtowaniu ustroju rolnego.

Sprzedaż odzyskanej przez spadkobierców nieruchomości przejętej uprzednio na mocy reformy rolnej zazwyczaj nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Po trzech latach obowiązywania restrykcyjnych przepisów ograniczających obrót nieruchomościami rolnymi w Polsce uchwalona została nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, pod którą Prezydent złożył podpis 28 maja 2019 r. Nowe regulacje, które wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ich opublikowania, nie tylko ułatwią zakup niektórych działek rolnych, ale mogą też znacząco ułatwić bieżące funkcjonowanie niektórych spółek będących właścicielami takich nieruchomości.

Inwestor jest gospodarzem budowy i w praktyce to on decyduje o treści umowy z wykonawcą, w tym o swojej aktywności w realizacji inwestycji. Od inwestora zależy bowiem sposób zorganizowania procesu budowlanego. Zamawiający mają różne preferencje – nie zawsze chcą i mogą dokładnie śledzić tok prowadzonych prac. Umowa z wykonawcą powinna więc zostać odpowiednio dopasowana do przyjętego modelu współpracy i uwzględniać możliwy dla inwestora poziom kontroli działań generalnego wykonawcy.

Przepis art. 647¹ k.c. wprowadzający gwarancyjną odpowiedzialność inwestora za długi wykonawcy wobec podwykonawców został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w 2003 r. W kwietniu 2017 r. ustawodawca gruntownie go znowelizował ustawą „o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności”. Po dwóch latach jej obowiązywania próbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy tytuł ustawy odpowiada rzeczywistości i czy podwykonawca rzeczywiście ma większe szanse otrzymania zapłaty za swoją pracę.

Regulacja zawarta w art. 649(1) – 649(5) Kodeksu cywilnego ma służyć temu, aby udzielane na zlecenie inwestora zabezpieczenie w postaci gwarancji zapłaty za roboty budowlane zabezpieczało terminową zapłatę wynagrodzenia dla wykonawcy. Można jednak podejrzewać, że instrument ten w praktyce jest wykorzystywany w zupełnie innym celu.

Prawo zamówień publicznych przewiduje autonomiczne względem Kodeksu cywilnego zasady rozliczeń z podwykonawcami. Regulacje obowiązują niezależnie od siebie, lecz do umów zawieranych w reżimie zamówień publicznych są one stosowane równolegle.

Od czasu wprowadzenia do Kodeksu cywilnego, a później również do Prawa zamówień publicznych, przepisów o solidarnej odpowiedzialności inwestora za zapłatę należną podwykonawcom robót budowlanych, generalni wykonawcy znajdują się w swoistym potrzasku – między koniecznością nadzoru i dyscyplinowania podwykonawców a presją inwestora, by ich rozliczać.