Artykuły | Co do zasady

Jest coraz bardziej prawdopodobne, że umowa regulująca stosunki pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Unią Europejską po 31 grudnia 2020 r. nie zostanie zawarta na czas. Może to spowodować pewne perturbacje prawne.

Okres przejściowy dotyczący Brexitu dobiega końca. Niezależnie od tego, czy uda się jeszcze podpisać nową umowę handlową Wielkiej Brytanii ze wspólnotą, wiele biznesów operujących równocześnie w Wielkiej Brytanii oraz w Unii może się spodziewać licznych niepewności i wyzwań. Szczęśliwie jedną ze stref, które pozostają stabilne, jest kwestia wyboru prawa w umowach. Tutaj na skutek Brexitu nie pojawią się zmiany inne niż techniczne.

Od 31 stycznia 2020 r. Wielka Brytania nie jest państwem członkowskim UE, a prawo UE przestanie mieć zastosowanie do Wielkiej Brytanii po zakończeniu okresu przejściowego w dniu 31 grudnia 2020 r. Oznacza to, że od 1 stycznia 2021 r. w stosunku do Wielkiej Brytanii przestanie obowiązywać rozporządzenie (WE) nr 428/2009 ustanawiające wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania.

Z dniem 31 stycznia 2020 r. Wielka Brytania przestała być państwem członkowskim UE i od tego czasu nie uczestniczy w unijnych procesach podejmowania decyzji ani w pracach instytucji UE. Rozpoczął się uzgodniony w ramach umowy o wystąpieniu okres przejściowy, który potrwa do 31 grudnia 2020 r. Do tego czasu wszystkie przepisy UE (z pewnymi wyjątkami nieodnoszącymi się do prawa rodzinnego) nadal mają zastosowanie do Wielkiej Brytanii, tak jak do państw członkowskich UE. Jak jednak będą wyglądać kwestie rozwodów, alimentów i władzy rodzicielskiej od nowego roku?

Okres przejściowy, podczas którego obywatele Wielkiej Brytanii są zasadniczo traktowani na gruncie prawa UE tak jak obywatele pozostałych państw członkowskich, upływa 31 grudnia 2020 r. W związku z tym pojawia się coraz więcej pytań i wątpliwości dotyczących legalności pobytu obywateli Wielkiej Brytanii i członków ich rodzin – zarówno tych już przebywających w Polsce, jak i tych, którzy dopiero planują swój przyjazd.

20 października 2020 r. zaczęły obowiązywać zmienione przepisy dotyczące roszczeń dotychczasowych właścicieli wynikających z tzw. dekretu warszawskiego. W ich efekcie jedyną w praktyce dopuszczalną formą reprywatyzacji w Warszawie będzie odszkodowanie dochodzone na drodze skomplikowanego, czasochłonnego i kosztownego postępowania sądowego, zaś istotna część roszczeń zostanie wygaszona bez odszkodowania.

Możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności odszkodowawczej osoby, która świadomie skorzystała z wyrządzonej drugiemu deliktem szkody, w praktyce może dawać poszkodowanemu jedyną szansę na choćby częściową rekompensatę. Często bowiem bezpośredni sprawca deliktu jest niewypłacalny, a ktoś inny jest „beneficjentem” czynu bezprawnego.

Wykonawca, wnosząc odwołanie, musi należycie wykazać posiadanie legitymacji procesowej zgodnie z art. 179 ust. 1 p.z.p. W doktrynie i orzecznictwie toczy się nieustanna dyskusja nad kręgiem podmiotów, które są uprawnione do wniesienia odwołania. Krajowa Izba Odwoławcza zabrała głos w tym sporze w wyroku z 23 października 2019 r. (KIO 2031/19), odpowiadając na pytanie, czy wykonawca, którego ofertę odrzucono, wciąż posiada interes prawny we wniesieniu odwołania.

Dominacja Stanów Zjednoczonych i Chin na rynku technologii cyfrowych zmusiła Europę do podjęcia działań, których celem jest ograniczenie nadmiernego uzależnienia od rozwiązań powstałych poza jej granicami. Chęć utrzymania konkurencyjności na arenie międzynarodowej wymaga m.in. przeglądu przepisów antymonopolowych.

Sąd Najwyższy przedstawił do rozstrzygnięcia swojemu powiększonemu składowi zagadnienia prawne dotyczące zawezwania do próby ugodowej jako czynności prowadzącej do przerwania biegu przedawnienia roszczenia.

W wyroku z 26 kwietnia 2019 r. (V CSK 80/18) Sąd Najwyższy uznał, że nie jest sprzeczne z naturą umowy o roboty budowlane uzależnienie wypłaty wynagrodzenia od braku wad przedmiotu zamówienia. Za dopuszczalne należy więc przyjąć postanowienia stron o zapłacie dopiero po uzyskaniu bezusterkowego protokołu odbioru robót. Przy czym takie zastrzeżenia w ocenie Sądu Najwyższego mogą także znaleźć się w samej treści protokołu odbioru. Sąd Najwyższy zaaprobował bowiem możliwość powoływania się przez strony na dokonane zastrzeżenia w protokole odbioru stanowiące dodatkowe w stosunku do umowy postanowienia.

Pandemia utrudnia organizację tradycyjnych „closingów”. Wcześniej w typowych transakcjach finansowania nie było problemu z fizycznym spotkaniem się stron w celu podpisania kompletu dokumentacji finansowej, w tym dokumentów zabezpieczenia (np. umowy zastawu czy oświadczenia o ustanowieniu hipoteki). Można powiedzieć, że taki sposób procedowania był wręcz pożądany przez niektórych klientów. Pandemia zmieniła punkt widzenia, sprawiając, że więcej uwagi poświęca się możliwości zdalnego podpisywania umów.